Chaos en onduidelijkheid. Dat is het effect van de bevriezing van hulpgelden van het United States Agency for International Development. Anno 2025 is USAID het belangrijkste federale agentschap voor buitenlandse hulp. Het agentschap – in 1961 opgericht door president Kennedy en zijn ‘New Frontier’ om Amerikaanse hulp in het buitenland te stroomlijnen – staat voor 40% van de humanitaire hulp wereldwijd.

De ontmanteling van USAID wordt gedirigeerd door Elon Musk, zakenman en adviseur van Trump. Musks vehikel is de tijdelijke organisatie DOGE: Department Of Government Efficiency. De tech miljardair is een heksenjacht begonnen tegen vermeende ‘verspilling, fraude en misbruik’ van overheidsgeld. Volgens Musks plan zijn er straks nog maar 290 van de 10.000 mensen in dienst van USAID. Van die 10.000 is twee derde gestationeerd buiten de VS.

Strijkstok

Trump liet eerder weten dat hij niet meer wil dat er Amerikaanse hulpgeld naar het buitenland gaat. Musk deed daar nog een schepje bovenop met tal van onbewezen beschuldigingen in de richting van USAID. Hij beweerde dat er veel geld aan de strijkstok bleef hangen. En dat er geld naar een Chinees laboratorium zou zijn gegaan, een lab dat de bron zou zijn geweest van de coronapandemie.

NRC maakte onlangs duidelijk dat Oekraïne, met $ 16 mrd in 2023, veruit de grootste ontvanger is van hulp van USAID. Dat is ruim een derde van de totale uitgaven van het agentschap. Naast Oekraïne zijn Afghanistan, Ethiopië, Jordanië en Somalië belangrijke ontvangers. Veel organisaties zullen op zoek moeten naar een alternatief voor Big Aid. Mogelijk zullen andere landen Trumps voorbeeld van discriminatie en buitensluiting van minderheden overnemen.

The Netherlands First

In Nederland maakte minister Reinette Klever (PVV) voor Buitenlandse handel en Ontwikkelingshulp onlangs haar bezuinigingsplannen voor ontwikkelingssamenwerking bekend. Het betreft een bezuiniging van € 2,4 mrd. Nederland stopt projecten op het vlak van vrouwenrechten, gendergelijkheid, beroeps- en hoger onderwijs alsook sport en cultuur. Ook hulpprojecten op het gebied van klimaat, het maatschappelijk middenveld en samenwerkingen met diverse landen of partijen worden gekort.

Klever wil dat ‘ontwikkelingshulp’ voortaan rechtstreeks in het belang van Nederland is. The Netherlands First, zo lijkt het. De € 3,8 mrd die resteert zal het kabinet inzetten voor deze belangen: ‘handel en economie, veiligheid en stabiliteit en migratie’. Oxfam Novib rept van een onmenselijke bezuiniging op armoedebestrijding, noodhulp en vrouwenrechten’. Partos, de koepel van Nederlandse ontwikkelingsorganisaties, noemt de wijze waarop wordt bezuinigd ‘harteloos en kortzichtig’.